Phân chia di sản thừ kế theo di chúc luôn là vấn đề gây tranh cái từ trước đến nay. Sau thời điểm mở thừa kế, những người thừa kế có quyền phân chia di sản thừa kế. Trên cơ sở thỏa thuận phân chia di sản thừa kế sẽ tiếp tục thực hiện các thủ tục liên quan theo quy định của pháp luật. Có trường hợp xuất trình bản di chúc để thực hiện các thủ tục liên quan đến thừa kế. Bài viết giới thiệu các nội dung cơ bản của việc phân chia di sản thừa kế theo di chúc.
Khái niệm chung
– Di sản thừa kế là tài sản của người chết để lại cho những người còn sống.
“Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác” (theo Điều 612 BLDS 2015). Vậy, di sản thừa kế là tài sản thuộc sở hữu hợp pháp, quyền về tài sản của người chết.
– Thừa kế là sự kế quyền tổng hợp của những người sống đối với quyền, nghĩa vụ của người chết. Việc thừa kế do người chết để lại phụ thuộc vào ý chí của người đó, người hưởng di sản và các quy định của pháp luật.
Xem thêm: Thủ tục mở thừa kế
Thủ tục phân chia di sản thừa kế theo di chúc
Trình tự, thủ tục chung:
Việc phân chia di sản thừa kế được tiến hành theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định. Theo đó, trình tự, thủ tục chung bao gồm:
– Sau khi có thông báo về việc mở thừa kế hoặc di chúc được công bố, những người thừa kế có thể họp mặt để thỏa thuận việc cử người quản lý do sản, người phân chia di sản, xác định quyền và nghĩa vụ của những người này, cách thức phân chia di sản. Mọi sự thỏa thuận của những người thừa kế phải được lập thành văn bản. Việc phân chia di sản thừa kế được tiến hành dựa trên sự thỏa thuận của những người thừa kế.
– Các nghĩa vụ tài sản và các khoản chi phí liên quan đến thừa kế phải được ưu tiên thanh toán được quy định cụ thể tại Điều 658, BLDS 2015. Sau khi thanh toán nghĩa vụ về tài sản do người đã khuất để lại theo thứ tự ưu tiên và các khoản chi phí khác có liên quan đến thừa kế, số tài sản còn lại sẽ được phân chia cho những người thừa kế.
Phân chia di sản thừa kế theo di chúc:
+ Về nguyên tắc, phân chia di sản thừa kế được thực hiện theo trình tự thủ tục do pháp luật quy định. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, phân chia di sản theo di chúc vẫn có sự khác biệt.
Di chúc là sự thể hiện ý chí cá nhân của người chết nhằn chuyển tài sản cho người khác. Việc phân chia di sản được thể hiện theo ý chí của người để lại di chúc. Nếu di chúc không xác định rõ phần của từ người thừa kế thì di sản được chia đều cho những người thừa kế được chỉ định trong di chúc. Trừ trường hợp có thỏa thuận khác của những người thừa kế.
– Về tính hợp pháp của di chúc:
+ Người lập di chúc phải có năng lực chủ thể. Người lập di chúc là người từ đủ 18 tuổi có đầy đủ năng lực hành vi dân sự. Người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi lập di chúc nếu được cha, mẹ (người giám hộ) đồng ý. Người lập di chúc phải tự nguyện, sáng suốt, minh mẫm, không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép.
+ Nội dung của di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội. Nội dung của di chúc là sự thể hiện ý chí của người lập di chúc về việc định đoạt tài sản của mình cho những người thừa kế. Ý chí của người lập di chúc phải phù hợp với các quy định của pháp luật và không trái với đạo đức xã hội.
+ Hình thức của di chúc không trái quy định của pháp luật: theo Điều 627, Bộ luật Dân sự 2015 quy định hình thức của di chúc có hai loại: di chúc bằng văn bản và di chúc miệng.
– Hiệu lực pháp luật của di chúc:
+ Di chúc có hiệu lực pháp luật kể từ thời điểm mở thừa kế.
+ Di chúc không có hiệu lực pháp luật toàn bộ hoặc một phần trong các trường hợp được quy định cụ thể tại Khoản 2 Điều 643, Bộ luật Dân sự 2015.
– Trình tự, thủ tục phân chia di sản theo di chúc:
+ Ưu tiên đối với di sản dùng vào việc thờ cúng trong trường hợp người lập di chúc có để lại một phần di sản dùng vào việc thờ cúng.
+ Ưu tiên đối với di sản được di tặng (tặng cho người khác). Người được hưởng tài sản di tặng có quyền sở hữu đối với tài sản đó mà không phải thực hiện nghĩa vụ người chết để lại trừ trường hợp toàn bộ di sản không đủ để thanh toán các nghĩa vụ thì tài sản di tặng sẽ được dùng để thực hiện các nghĩa vụ còn lại của người đã khuất.
+ Nếu phát sinh trường hợp những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc thì thì khi phân chia tài sản sẽ phân chia cho những người thừa kế này trước sau đó phần còn lại mới được phân chia theo di chúc.
Trên đây Luật sư Thủ Đức xin được thông tin tới Quý Bạn đọc trình tự, thủ tục phân chia di sản thừa kế theo di chúc. Việc nắm được những quy định về việc phân chia di sản thừa kế theo di chúc giúp những người được hưởng di sản thừa kế chủ động trong việc thực hiện quyền thừa kế một cách hợp pháp. Để biết thêm thông tin chi tiết về và được giải pháp các vấn đề pháp luật trong các lĩnh vực: Dân sự, lao động, hành chính…vui lòng liên hệ với chúng tôi.
